22 wrz 2021

Pacyficzny Pierścień Ognia – Okołopacyficzny Pas Sejsmiczny – strefa częstych trzęsień ziemi i erupcji wulkanicznych, złożona z pasu rowów oceanicznych, łuków wyspowych i aktywnych wulkanów, która otacza niemal nieprzerwanie Ocean Spokojny na długości ok. 40 tys. km. W Pacyficznym Pierścieniu Ognia znajdują się 452 wulkany, występuje tu ok. 90% wszystkich trzęsień ziemi na świecie.

Cały obszar granicy płyty Pacyficznej jest objęty wulkanami i trzęsieniami Ziemi. Granica płyty pacyficznej bywa nazywana “Pacyficznym Pierścieniem Ognia” ze względu na aktywność wulkaniczną na wszystkich granicach tej płyty. Rozciąga się od Nowej Zelandii, przez Archipelag Malajski, wschodnie wybrzeża Azji, aż po zachodnie wybrzeża Ameryki Północnej i Ameryki Południowej.

Większa część Azji leży na Euroazjatyckiej płycie tektonicznej – ta część kontynentu pozostaje w strefie asejsmicznej. Natomiast południowe i wschodnie granice kontynentu położone są na granicach płyt tektonicznych, co rodzi bardzo poważne konsekwencje np. trzęsienia ziemi czy erupcje wulkaniczne.

Płyty litosfery – źródło – e-podreczniki.pl
Mapa trzęsień Ziemi.

Zgodnie z teorią tektoniki płyt litosfery, litosfera (zewnętrzna, skalna warstwa Ziemi) dzieli się na mniejsze płyty tektoniczne, które pozostają w ciągłym ruchu zwanym „dryfem”. Płyty tektoniczne dzielą się na oceaniczne i kontynentalne. Płyty mogą się ze sobą zderzać, co powoduje zapadanie głębszych płyt oceanicznych (rzadziej kontynentalnych) pod płyty kontynentalne (ruch taki nazywamy subdukcją). Płyty mogą się od siebie oddalać, a miejsca szczelin wypełnia lawa, tworząc ryft (proces powstawania nowej skorupy ziemskiej nazywamy spreadingiem). Płyty mogą się też o siebie ocierać, przesuwając się wzdłuż swoich granic tworząc uskoki. Skutkiem ruchu płyt są nieciągłości i naprężenia, powodujące zjawiska wulkaniczne, trzęsienia ziemi (i w ich konsekwencji fale tsunami) oraz ruchy górotwórcze.

 

  • Granica zbieżna oznaczająca, że dwie płyty zbliżają się do siebie. Przykładem jest granica między płytą oceaniczną Nazca oraz płytą kontynentalną Południowoamerykańską. Wzdłuż tej granicy płyta oceaniczna wpychana jest pod płytę kontynentalną – strefy subdukcji;
  • Na tej granicy dwie płyty oddalają się od siebie (granica rozbieżna). Przykładem jest oddziaływanie dwóch płyt oceanicznych: Pacyficznej i Nazca – grzbiety oceaniczne z ryftami (np. grzbiet śródatlantycki – Islandia);
  • Pęknięcia oddalających się od siebie fragmentów płyty na kontynencie afrykańskim, miejsce występowania jednych z najgłębszych jezior na Ziemi. – rowy tektoniczne;
  • Granica, wzdłuż której nachodzą na siebie dwie płyty kontynentalne (np. płyta Arabska i Irańska) – strefy kolizji płyt kontynentalnych;

 

Wsuwanie się płyty Arabskiej i płyty Indyjskiej pod płytę Euroazjatycką – efektem kolizji dwóch płyt kontynentalnych jest wypiętrzenie pasma górskiego Himalaje.

Efektem kolizji dwóch płyt kontynentalnych i jest wypiętrzenie pasma górskiego Himalaje.

Strefa subdukcji powstaje w miejscu podsuwania się płyty oceanicznej pod kontynentalną: pogrąża się (najczęściej) cięższa płyta oceaniczna, tworzy się rów oceaniczny – mający bardzo duże głębokości. Wsuwanie się płyty Pacyficznej pod płytę Filipińską i wsuwanie się obu tych płyt i płyty Australijskiej pod płytę Euroazjatycką – efektem jest powstanie wysp w Japonii i dużej ilości wysp wulkanicznych – Indonezji. Tworzą się również rowy oceaniczne – mające bardzo duże głębokości.

Strefa subdukcji powstaje w miejscu podsuwania się płyty oceanicznej pod kontynentalną – efektem jest powstanie wysp w Japonii.

 

 

Czytaj więcej;